HEZIKETA ZIKLOA BIZENTA MOGEL LIBURUTEGIAN (DURANGO)

Urtarrilean, otsailean eta martxoan, emakumeen jakintzetan ezkutatzen den zientziaren inguruko hausnarketak partekatu ditugu Durangoko Bizenta Mogel Liburutegiko 12 emakume anitzez osatutako talde batekin.

Hiru saiotan (hilean behin), egungo sistema zientifiko-teknologikoa zalantzan jarri dugu, emakume zientzialarien aniztasuna ikusarazi dugu, eta, aldi berean, bizitzarako funtsezkoak diren jakintza askori balioa eman diegu.

Gogoeta interesgarriak atera dira, hala nola gure ugalketa-sistemaren organoei izena ematen dioten gizonezkoen kopurua, haien ugalketa-sisteman dagoen izen propioen hutsuneari kontrajarrita (bai gizonezkoenak, bai emakumezkoenak). Hala, Gabriele Falopio, Alexander Skene, Caspar Bartholin eta Ernst Gräfenberg (G puntuaz ezagutua) ditugu gurean. Berritu gaitezen orduan, izen neutro bat emanez, gizonik gabe (bat baino gehiago aipatzen dugun kasuan), gure gorputzetik kolonizatzen gaituena, emakumeei ez dagokigun ugalketa-sistema horretatik. Falopioren tronpak? Zergatik ez hobe umetokiko tronpak? Skeneko guruinak? Zergatik ez uretra lubrifikatzen duten guruinak? Bartholinen guruinak? Eta zer moduzko guruinak bagina lubrifikatzeko, edo guruin bestibular handiak (ere ezagutzen diren bezala)? G puntua (Gräfenberg-ekoa)? Eta zergatik ez P puntua, prostatarena (izan ere, gizonen ugalketa-sisteman ezagutzen den bezala)? Gai hau, gaur egungo sistema zientifiko-teknologikoan nagusi den androzentrismoaren (beste ezaugarri batzuen artean) adibide gisa planteatzen dugu. Baina horregatik, ez gara hor geratzen.

Horrela, bigarren saioan hainbat emakume zientzialari ezagutu genituen, legitimatutako ezagutza zientifikoaren eraikuntzan parte hartu arren, egin zituzten lorpenengatik mereziko zuketen aitorpenean parte hartu ez zutenak. Haren ikusezintasuna sustatu zuten kausa batzuetan jarri genuen arreta, eta, era berean, arreta jarri genuen zientziari diziplinarteko begirada txertatzeko eta zientzia garatzen den testuinguru soziala kontuan hartzeko premian.

Baina haratago joan ginen, eguneroko esparrutik (hala nola garbitasuna, agroekologia, ehuna…) zientzia egin zuten emakumeak ere ikusaraziz. Bizipenez eta praktikoki egin genuen, bizitzarako funtsezkoak diren hainbat jakintza-txokoren bidez; izan ere, emakumeen esku egon dira betidanik, eta, ikusi genuenez, zientzia asko dute. Gure bizitza-esperientziatik gertu dagoen zientzia da, eta bizitza lehenesten du merkatuaren aurrean.

Eskerrik asko Bizenta Mogel liburutegiko Esti Albizuri heziketa-ziklo honetara gonbidatzeagatik. Plazer bat izan da.

Oharra: saio hauetan lantzen ditugun gai gehienak gure material didaktikoan aurki ditzakezue: "Emakumeen jakintzek gordetzen duten zientzia", gida nagusia eta hura osatzen duten fitxak deskargatzeko eskuragarri dagoena (hezkuntza formalerako eta ez-formalerako).